Steenwijkerland

De Wicher – Kalenberg

De Wicher in Kalenberg is de enige spinnekop in Overijssel. Het is nog een ‘jonkie’ met 1982 als geboortejaar. Op dezelfde plek stond overigens tot 1943 ook al een zelfde type molen. Die is midden in de Tweede Wereldoorlog gesloopt en het duurde bijna 40 jaar eer er weer een nieuwe spinnekop in de Weerribben verscheen. In dit waterrijke gebied vervullen poldermolens een belangrijke rol bij de waterhuishouding. De Wicher verwerkt 480 m3 water per uur in de Boonspolder.

De spinnekop- of spinnebolmolen is een kleine uitgaven van de wipmolen. Het type wipmolen is de oudste watermolen die is ontwikkeld uit de vorm van de standerdmolen.
Het vaste gedeelte bestaat uit een stenen fundering versterkt op de hoeken door middel van steunberen. Hierop is een samenstel van schoren op de muurplaat geplaatst, die de piramidale onderbouw begrenst, de ondertoren genoemd. Deze is met riet gedekt en in de westzijde is een houten toegangsdeur aangebracht. De schoren houden een koker, samengesteld uit zware eiken platen verticaal overeind. Hierop rust het draaiende houten bovenhuis, waarin het gaande werk is ondergebracht. Het bovenhuis is voorzien van een staartbalk, waaraan de trap is opgehangen en de kruishaspel is gemonteerd.
Het bovenhuis is afgedekt met zadeldak in de vorm van een accoladeboog, uitgevoerd in houten potdekselwerk. Door de holle koker is het mogelijk om de draaibeweging van de bovenas via gaande werken over te brengen op de verticale spil of koning, die de beweging beneden weer overbrengt op de hellende as van de schroef of vijzel. De schroefvormige schoepen van de vijzel stuwen het water in de schoefbak omhoog.

Historische bijzonderheden:
Tot de afbraak in 1943 stond op dezelfde plaats een spinnenkopmolen die eigendom was van de fam. Boon en werd bemalen door Dirk Hoen. Op initiatief van de Stichting 'Vrienden van de Weerribben' is men in 1981 begonnen met de herbouw van deze molen, volgens een bouwtekening van A. Sipman door molenmakersbedrijf Bouw '75 uit Workum. Als eerbetoon aan de toenmalige natuurbeschermingsconsulent ir. Wicher L. Jansen heeft de molen de naam 'De Wicher' verkregen.

Beeldbepalend; in grote lijnen een replica van een van de laatste spinnenkopmolens in de gemeente IJsselham. De molen heeft ook nu nog zijn oorspronkelijke functie, bemaling van de Boonspolder, behouden en is van cultuurhistorisch belang voor de gemeente. Hij vormt samen met de venveners-, molenaarswoning Hoogeweg 3 een gaaf ensemble.

Aantal bouwlagen : twee; ondertoren met bovenhuis
Kapvorm : gebogen zadeldak
Eigenaar : Staatsbosbeheer
Bijgebouw : vervenershuis, molenaarswoning Hoogeweg 3

• gevels : ondertoren riet, bovenhuis hout
• dakbedekking : hout, potdekselwerk
• kozijnen, deur : hout